آشنایی با اصطلاحات مهم حوزه انتولوژی

آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات مهم در حوزه انتولوژی ها و هستان شناسی کمک زیادی به پیدا کردن درکی عمیق تر از این حوزه می کند.در این قسمت لیستی از مهم ترین مفاهیم حوزه انتولوژی ها را جمع اوری کرده ایم:

Ontology Aligning
یعنی پیدا کردن مفاهیم متناظر بین دو یا تعداد بیشتری آنتولوژی و ذخیره کردن یا استخراج آنها.مترادف این عمل Ontology Mapping می باشد .

Ontology Annotation
یعنی غنی تر کردن آنتولوژی با اطلاعات بیشتر مثلاً استفاده از متادیتا یا کامنت گذاری

Ontology Assessment
یعنی بررسی آنتولوژی در قبال نیازمندی های کاربران مانند قابلیت استفاده، سودمندی، انتزاع یا تجرید و کیفیت

Ontology Comparison
یعنی پیدا کردن تفاوت ها بین دو یا تعداد بیشتری آنتولوژی یا ماژول های آنتولوژی

Ontology Conceptualization
یعنی سازماندهی کردن اطلاعات (داده ،دانش و غیره)، که در فرآیند جمع آوری و کسب اطلاعات به دست می آید ،به مدلهای معنادار در سطح دانش و منطبق بر نیازمندیهای آنتولوژی .این عمل مستقل از روشی است که پیاده سازی انتولوژی انجام می شود .

Ontology Configuration Management
یعنی ثبت تمام نسخه های مستند سازی ،نرم‌افزار و کد آنتولوژی ،و وضعیت کنترل تغییرات

Control
به عمل تضمین کردن این که اقدامات زمان بندی شده در فرایند توسعه آنتولوژی به شیوه ای که مدنظر بوده است پیاده سازی شده باشد .

Ontology Customization
یعنی تطبیق دادن یک آنتولوژی با نیازهای خاص کاربر

Ontology Design Pattern Reuse
یعنی استفاده از “الگوهای طراحی آنتولوژی” موجود برای حل مسائل مدلسازی مختلف در فرایند توسعه آنتولوژی های جدید

Ontology Diagnosis
به فرآیند شناسایی بخش‌هایی از آنتولوژی که مستقیماً مسئول بروز نقص و نادرستی آنتولوژی هستند می گویند. عیب یابی آنتولوژی در مرحله ارزیابی آنتولوژی صورت می گیرد.

Ontology Documentation
این مفهوم اشاره دارد به مجموعه داکیومنتها یا اسناد و نظرات تفصیلی که در فرآیند ساخت آنتولوژی ایجاد شده‌اند.نمونه‌ای از اسنادی که بیرون از آنتولوژی پیاده سازی شده وجود دارد شامل اسناد مشخصات و نیازمندی های آنتولوژی، منابع استفاده شده برای اکتساب دانش، اسناد مفهوم‌سازی آنتولوژی، طراحی و تصمیم گیری می باشد

اطلاعاتی که درون آنتولوژی پیاده سازی شده وجود دارند شامل نظراتی است که با زبان طبیعی نوشته شده اند ،همچنین متادیتا ها و کدهای پیاده سازی شده می باشد .

به طور خلاصه :هر چیزی که می تواند برای کمک به کاربرانی که ان آنتولوژی را نساخته اند مفید باشد،تا بفهمند و یاد بگیرند که ان آنتولوژی چگونه ساخته شده است.

Ontology Elicitation

به عمل استخراج دانش گفته می‌شود که ساختار های مفهومی (مانند TBox) و نمونه‌ها و اعضای آن ها (مانند ABox) توسط متخصصان آن حوزه استخراج می شود

Ontology Enrichment
به عمل توسعه آنتولوژی توسط ساختار های مفهومی جدید گفته می شود (مانند مفاهیم نقش ها و قواعد )

Ontology Environment Study
به تحلیل محیطی که انتولوژی در آن توسعه پیدا می کند گفته می شود

Ontology Evaluation
به بررسی کیفیت فنی یک آنتولوژی در قبال یک مرجع گفته می شود

Ontology Evolution
به عملیات تسهیل کردن اصلاح یک آنتولوژی با حفظ سازگاری آن گفته می‌شود .تکامل آنتولوژی را می توان به عنوان پیامد فعالیت ها و اقدامات مختلف در طی زمان توسعه آنتولوژی دید.

Ontology Extension
یعنی غنی تر کردن آنتولوژی به منظور افزایش وسعت آن

Ontology Feasibility Study
این مبحث شامل پاسخ دادن به سوالاتی نظیر موارد زیر می باشد:
“آیا ساختن این آنتولوژی شدنی است ؟”
“آیا ساختن این آنتولوژی کار درستی است ؟”

Ontology Formalization
یعنی تبدیل یک مدل مفهومی به یک مدل رسمی یا نیمه محاسباتی منطبق بر الگوی نمایش دانش( مثلاً منطق توصیفی ،فریم ها و قوانین )

Ontology Forward Engineering
یعنی تولید یا یک پیاده سازی جدید از آنتولوژی بر مبنای مدل مفهومی جدید

Ontology Implementation
یعنی تولید مدل های محاسباتی منطبق بر نحو (syntax) یک زبان نمایش رسمی (مانند RDF,RDFS,OWL و FLogic)

Ontology Integration
یعنی شامل کردن و وارد کردن یک آنتولوژی درون آنتولوژی دیگر

Knowledge Acquisition for Ontologies
به فعالیت‌هایی که برای کسب دانش (مانند ABOX و TBOX) از منابع مختلف (مانند اسناد،افراد متخصص،پایگاه های داده و …) صورت می گیرد اطلاق می شود. می توان بین مفاهیم استخراج آنتولوژی (Ontology Elicitation
) یادگیری آنتولوژی (Ontology Learning) و تجمیع آنتولوژی (Ontology Population) تمایز قائل شد.

Ontology Learning
این موضوع شامل فعالیت کسب دانش است که متکی بر روش های خودکار یا نیمه خودکار برای تبدیل کردن منابع داده ساخت نیافته (corpora) و نیمه ساخت یافته (folksonomies و صفحات HTML) و ساخت یافته (پایگاه های داده) به ساختارهای مفهومی (مانند T-BOX) می باشد

Ontology Localization
به تطبیق یک آنتولوژی با یک زبان و فرهنگ خاص می گویند

Ontology Mapping
به پیدا کردن تشابهات یا تطابق ها بین دو یا تعداد بیشتری آنتولوژی و ذخیره یا استخراج آنها می گویند.مترادف این مفهوم Ontology Aligning می باشد.

Ontology Matching
یعنی پیدا کردن یا کشف ارتباطات یا موارد متناظر بین واحدهای (entities) آنتولوژی های مختلف یا ماژول های آنتولوژی مختلف .این اقدام را می‌توان به عنوان گام اول Ontology Aligning دانست .

Ontology Merging
یعنی ایجاد یک آنتولوژی جدید یا یک ماژول انتولوژی از دو یا تعداد بیشتری آنتولوژی های منبع یا ماژول های آنتولوژی

Ontology Modification
یعنی تغییر دادن آنتولوژی بدون در نظر گرفتن پایداری یا سازگاری

Ontology Modularization
یعنی معین کردن یک یا تعداد بیشتری ماژول در یک آنتولوژی با هدف پشتیبانی از قابلیت استفاده مجدد یا قابلیت نگهداری و ارتقا. می توان بین مفاهیم Ontology Module Extraction و Ontology Partitioning تمایز قائل شد.

Ontology Module Extraction
یعنی به دست آوردن تعدادی ماژول مجزا از آنتولوژی که می‌تواند برای هدفی خاص مورد استفاده قرار گیرد. (برای مثال به منظور شامل شدن یک فرهنگ لغت خاص از آنتولوژی اصلی )

Ontology Module Reuse
به فرایند استفاده از ماژول های آنتولوژی موجود برای حل مسئله های مختلف می گویند

Ontology Partitioning
یعنی تقسیم کردن یک آنتولوژی به مجموعه‌ای از ماژول ها (نه الزاماً مجزا) که با همدیگر یک آنتولوژی را تشکیل می‌دهند اما به طور مجزا می توانند عمل کنند

Ontology Population
به فعالیت مربوط به کسب دانش گفته می شود که مبتنی بر روش های خودکار یا نیمه خودکار برای تبدیل منابع داده ساخت نیافته (مانند corpora)، نیمه ساخت یافته (مانند folksonomies و صفحات HTML ) و ساخت یافته (مانند پایگاه های داده) به داده نمونه (مانند A-BOX) می باشد.

Ontology Pruning
یعنی کنار گذاشتن ساختارهای مفهومی یک آنتولوژی (بخشی از T-BOX) که دیگر مناسب و مرتبط نمی باشند.هرس کردن می‌تواند با روش های یادگیری آنتولوژی ترکیب شود تا ارتباطات یا مفاهیم آموزش یافته غیر مرتبط احتمالی را حذف کند

Ontology Quality Assurance

یعنی اطمینان حاصل کردن از اینکه کیفیت هر فرآیند براورده می گردد و هر محصولی (آنتولوژی، نرم افزار و مستند سازی) که ساخته می شود رضایت بخش است.

Ontology Reengineering
به فرایند بازیابی و تبدیل یک مدل مفهومی از یک آنتولوژی پیاده سازی شده به یک مدل مفهومی جدید،دقییق‌تر و کاملتر که دوباره پیاده سازی می گردد گفته می شود.

Ontology Repair
به برطرف کردن خطاها (ناقص بودن، عدم صحت) در یک آنتولوژی گفته می شود این عمل توسط ontology diagnosis اجرا می گردد.

Ontology Requirements Specification
یعنی جمع آوری نیازمندیهایی که آنتولوژی باید برآورده کند (برای مثال در آینده ساخت آنتولوژی شناسایی گروه‌های هدف و کاربرد های مد نظر). چنیین نیازمندی‌هایی در طی یک فرآیند اجماع آرا به دست می آید.

Non-Ontological Resource Reengineering
به فرایند بازیابی و تبدیل یک منبع غیر آنتولوژی (پایگاه داده، controlled vocabularies و غیره) به یک آنتولوژی می گویند.این فرآیند می‌تواند با موضوع آموزش آنتولوژی (ontology learning) مقایسه گردد با این تفاوت که در فعالیت یادگیری انتولوژی، دانش فقط به ساختار های مفهومی تبدیل می شود، در حالیکه در فرآیند مهندسی دوباره منابع غیر آنتولوژی، منابع می تواند به ساختار های مفهومی و داده های نمونه تبدیل گردد

Non-Ontological Resource Reverse Engineering
یعنی تحلیل یک منبع غیر آنتولوژی به منظور شناسایی کردن اجزای اصلی آن و ایجاد یک نما (representation) از منابع در سطوح بالاتر انتزاع

Non-Ontological Resource Transformation
یعنی تولید یک مدل آنتولوژی در سطوح مختلف انتزاع از منابع غیر آنتولوژی

Ontology Restructuring
یعنی تصحیح کردن و سازماندهی دوباره دانش موجود در یک مدل مفهومی اولیه و پیدا کردن دانش مفقود
این اقدام شامل دو مرحله می گردد : تحلیل و سنتز کردن.هدف تحلیل ارزیابی فنی آنتولوژی می باشد یعنی بررسی اینکه ساختار سلسله مراتبی آنتولوژی و کلاس ها نمونه ها ارتباطات و توابع کامل باشند (شامل تمامی تعاریف مورد نیاز باشد)، پایدار باشد (یعنی با توجه به منابع دانش استفاده شده تناقضی در آنتولوژی نباشد)، مختصر باشد (حشو ضمنی یا آشکار وجود نداشته باشد) و به طور نحوی صحیح باشد.از سوی دیگر مرحله سنتز کردن، وظیفه تصحیح کردن آنتولوژی بعد از فاز تحلیل و مستند سازی کلیه تغییرات رخ داده را به عهده دارد.

Non-Ontological Resource Reuse
به فرآیند استفاده از منابع غیر آنتولوژی موجود (پایگاه‌های داده، controlled vocabularies) برای توسعه آنتولوژی ها می گویند.

Ontological Resource Reuse
به فرایند استفاده از منابع آنتولوژی موجود (آنتولوژی ها، ماژول ها، عبارات یا الگوهای طراحی آنتولوژی) برای حل مسائل مختلف می گویند(برای مثال طراحی برنامه های آنتولوژی محور مختلف،عملیات تطبیق آنتولوژی) به عنوان دانش پس زمینه .

Ontology Reuse
به فرآیند استفاده از آنتولوژی های موجود برای حل مسائل مختلف می گویند

Ontology Reverse Engineering
یعنی تولید یک مدل مفهومی ممکن برمبنای کد پیاده سازی شده آنتولوژی

Scheduling
یعنی شناسایی فعالیت ها و فرایندهای مختلف به منظور انجام در طی فرایند توسعه آنتولوژی، مرتب کردن آنها ،و زمان و منابع مورد نیاز برای تکمیل آنها

Ontology Search
یعنی پیدا کردن آنتولوژی های کاندید یا ماژول های آنتولوژی برای استفاده مجدد

Ontology Selection
یعنی انتخاب مناسب ترین آنتولوژی ها یا ماژول های آنتولوژی از بین یک کتابخانه یا مخزن آنتولوژی، برای یک دامنه مشخص و وظایف مربوطه

Ontology Specialization
یعنی غنی کردن آنتولوژی برای توسعه آنتولوژی در عمق

Ontology Statement Reuse
یعنی استفاده از عبارات آنتولوژی موجود برای حل مسایل مختلف

Ontology Summarization
یعنی فراهم کردن یک خلاصه از محتوای آنتولوژی.خلاصه می تواند برای مثال شامل یک جفت مفهوم سطح بالا (top level
) در ساختار سلسله مراتبی کلاس آنتولوژی باشد (شاید یک نمایش گرافیکی از این مفاهیم سطح بالا و ارتباطات بین آن)

Ontology Translation
یعنی تغییر زبان نمایش آنتولوژی به یک زبان دیگر .ترجمه آنتولوژی می تواند به عنوان بخشی از فرآیند مهندسی مجدد محسوب گردد .

Ontology Update
یعنی انجام تغییرات جزئی در آن یک آنتولوژی که در سطح آپگرید به حساب نمی آیند

Ontology Upgrade
یعنی جایگزینی آنتولوژی با یک نسخه جدید

Ontology Validation
یعنی مقایسه معنای تعاریف آنتولوژی با مدل مد نظر از جهان که قصد مفهوم سازی آن را داشتیم.این موضوع به این سوال پاسخ می دهد که : “آیا آنتولوژی درست را پیاده سازی می کنیم؟”

Ontology Verification
همان ارزیابی آنتولوژی می باشد که آنتولوژی را با لیست ویژگی های مورد نیاز آن مقایسه می کند(نیازمندیهای آنتولوژی و سوالات صلاحیت) بنابراین اطمینان حاصل می‌کند که آنتولوژی به طرز صحیحی ساخته می‌شود(یعنی در جهت برآورده کردن مشخصات مورد نیاز). این بخش به این سوال پاسخ می دهد که:”آیا آنتولوژی را درست طراحی می کنیم ؟”

Ontology Versioning
به اداره کردن تغییرات آنتولوژی توسط ایجاد و مدیریت نسخه های مختلف آنتولوژی می گویند

Non-ontological resource
به عنوان یک منبع دانش تعریف می شود که معناشناسی آن هنوز با توجه به یک آنتولوژی فرم رسمی نگرفته است. عناصر در این مجموعه شامل موارد زیر می گردند :

• glossaries
• dictionaries
• lexicons
• classification schemes
• taxonomies
• thesauri

Ontological resource
به صورت مجموعه‌ای از عناصر استخراج شده از مجموعه‌ای از آنتولوژی های موجود برای حل یک نیاز گفته می شود .عناصر این مجموعه می تواند شامل موارد زیر باشد :

• ontologies
• ontology modules
• ontology statements
• ontology design patterns

در صورتی که مایل باشید می توانید پیاده سازی پروژه طراحی آنتولوژی خود را به ما بسپارید. برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید